Jak kupować i wypożyczać książki dla dzieci
Wielokrotnie już wspominałem, że wybór książek dla dzieci jest ogromny, dlatego każda wizyta w księgarni wiąże się z nie lada wyzwaniem – jaką książkę kupić czy wypożyczyć? Jak odnaleźć się w gąszczu tytułów i autorów?
Wchodzisz do księgarni czy biblioteki, z niecierpliwością podążasz do działu z literaturą dziecięcą i nagle konsternacja. Zatrzymujesz się przed ścianą, na której stoją rzędy staranie ułożonych książek. Kolorowe okładki książek zachęcają, by zabrać je do domu. Kiedy zaczynasz przeglądać poszczególne pozycje odkrywasz jednak, że powiedzenie „nie oceniaj książki po okładce” zaczyna się realizować – tu i teraz.
Prawdopodobnie każdy z nas był w podobnej sytuacji. Dlatego przed pójściem do księgarni czy biblioteki warto opracować strategię, plan.
W moim przypadku najlepszą strategią jest kupowanie książek dla dzieci, które zapewnią dziecku rozrywkę, a jednocześnie będą miały walory edukacyjne lub kulturalne. Przeglądając książki zawsze szukam interesującej treści, atrakcyjnych ilustracji, zróżnicowanego słownictwa i prawidłowych wzorców językowych – wszystkie te elementy zapewnią dziecku rozrywkę.
Kolejnym istotnym elementem, na który zwracam uwagę jest długość książki i liczba słów na stronie. Te dwa ostatnie parametry dostosowuję do wieku dziecka. Dwulatek skupi się na stronie tak długo, jak będzie go zajmował obrazek i będzie chciał przewrócić stronice. Dzieci starsze skupiają się znacznie dłużej. Długość książek należy stopniowo wydłużać, żeby wzmacniać koncentrację dziecka.
Oprócz powyższych, zwracam także uwagę na to, by książki charakteryzowały się zróżnicowaną tematyką, co pozwoli dziecku rozwijać sferę zainteresowań, poszukiwać własnej drogi życiowego rozwoju. Zwracam też uwagę na styl językowy i wybieram książki, które umożliwiają dziecku kontakt z różnymi rodzajami literatury.
Jaka powinna być dobra książka dla dzieci?
Przede wszystkim należy kupować książki dla dzieci, które są dla niego interesujące. Jeśli Twoje dziecko nie jest zaintrygowane książką, nie będzie chciało zgłębić jej treści. Z własnego doświadczenia wiem, że są takie książki, które po kilku stronicach odkładam, ponieważ dzieci nie chcą wchodzić głębiej w perypetie bohaterów lub na przykład boją się któregoś z bohaterów.
Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w zakupie książek dla dzieci:
Ciekawa treść
Dzieci uwielbiają niespodzianki i emocje, dlatego kupuj lub wypożyczaj książki, które oferują oba te elementy i wciągają dziecko w opowieść. Szukaj rozpoznawalnych bohaterów, wciągającej historii i elementu intrygi lub niespodzianki.
Atrakcyjne ilustracje
Dzieci pilnie przyglądają się książkowym ilustracjom, często po wizycie w bibliotece, z której przynosimy zazwyczaj kilkanaście pozycji, dzieciaki siadają i oglądają obrazki. Ilustracje stanowią pierwszą linię kontaktu z książka dla dzieci i nierzadko na tej podstawie układamy kolejność czytania. Podczas gdy Ty koncentrujesz się na fabule, Twoje dziecko patrzy na obrazki i prawdopodobnie dostrzega wiele drobnych szczegółów, których Ty nigdy byś nie zauważył. W najlepszych książkach obrazkowych obrazki i słowa wzajemnie się uzupełniają, a ilustracje często wnoszą więcej do opowieści, a czasem nawet mówią coś zupełnie innego niż słowa.
Różnorodne, ale przystępne słownictwo
Zdecydowana większość słów w języka literackiego nie jest powszechnie używana w mowie, dlatego najlepszym sposobem na zapoznanie dziecka z tymi „niepopularnym” słownictwem jest czytanie mu książek. Według badań, na które kiedyś natrafiłem, książka dla dzieci zawiera ponad trzykrotnie więcej rzadkich słów w porównaniu do języka mówionego, którym komunikuje się z trzyletnim dzieckiem osoba dorosła. Im częściej dziecko słyszy nowe i niepopularne słowa, tym większe jest prawdopodobieństwo, że je zapamięta i wykorzysta w konkretnych sytuacjach. Warto o tym pamiętać, gdy dziecko poprosi Cię o przeczytanie tej samej książki po raz dwudziesty – dla Ciebie może to być nudne, ale pamiętaj, że w ten sposób pomagasz dziecku rozwijać bogate i piękne słownictwo!
Przewidywalne wzorce językowe
Dzieci uwielbiają książki, w których występują trzy elementy: rym, rytm i powtórzenia. Dzieci uwielbiają przewidywać, jakie słowo będzie następne, co zresztą często wykorzystuję w trakcie czytania swoim dzieciom a rymujące się książki im w tym pomagają. Uwielbiają też strukturę, jaką zapewniają rytm i powtórzenia w książce. Wierszyki dla dzieci to wspaniały sposób na wprowadzenie rytmu i rymów w życie dziecka.
Duża czcionka
Dzieci muszą wyraźnie widzieć słowa i odstępy między nimi. Jest to szczególnie ważne dla początkujących czytelników, którzy zaczynają samodzielnie czytać książki dla dzieci.
Proste przesłanie
Książka z prostym przesłaniem lub puentą edukacyjną sprawi, że dziecko będzie miało o czym myśleć po jej skończeniu.
Wspomaganie koncentracji
Wybierając książkę dla swojego dziecka, zastanów się, jak długo jest się w stanie skoncentrować. Wybieraj książki dla dzieci, które wydłużają czas ich koncentracji. Ilość tekstu na stronie powinna się zwiększać wraz ze wzrostem uwagi dziecka. Zacznij od krótkich książeczek z obrazkami, w których na każdej stronie znajduje się tylko kilka słów. Gdy dziecko będzie się z nimi dobrze czuło, wybieraj dłuższe książki z obrazkami, które mogą wymagać więcej niż jednego posiedzenia. Następnie spróbuj krótkich powieści i książki podzielone na rozdziały. Gdy dziecko jest gotowe, można wybrać pełnowymiarowe powieści, które mają ponad 100 stron.
Świadomie staraj się wzmacniać zdolność koncentracji i uwagi dziecka, zapoznając je z coraz dłuższymi książkami. Jeśli Twój czterolatek z zapałem słucha długich książek z obrazkami, spróbuj z książką z rozdziałami.
Tematyka książek dla dzieci
Czytanie dziecku książek o zróżnicowanej tematyce jest to świetnym sposobem na poszerzenie jego wiedzy ogólnej i otwarcie umysłu na złożony i rozległy świat. Dostępne są doskonałe książki z wspaniałymi obrazkami, z których dziecko może dowiedzieć się wielu różnych rzeczy – o świecie i ludziach, historii, problematyce i złożoności świata czy sztuce. Warto również pokazywać dzieciom zróżnicowanie kulturowe świata, pokazując warunki w jakich żyją ludzie w różnych zakątkach świata. Czytaj również dzieciom książki związane z daną porą roku czy określoną tematyką, np. książki dla dzieci o Bożym Narodzeniu czy zmienności pór roku. Możesz też sięgnąć po książki z interesującymi faktami lub opowiadaniami, na przykład o dinozaurach, zwierzętach, sztuce lub na przykład o nietypowych zawodach.
Różnorodna wiedza ogólna płynąca z kart książek przygotuje dziecko na sytuacje, z którymi dziecko będzie musiało się zmierzyć na którymś etapie swojego życia.
Styl językowy książek dla dzieci
Różne rodzaje literatury mają różne style językowe. Szekspir nie brzmi tak samo jak Brzechwa, ale też Brzechwa bardzo różni się od Hansa Christiana Andersena. Zapoznaj dziecko z różnymi stylami językowymi.
Znajomość różnych rodzajów literatury pomoże dziecku stać się biegłym czytelnikiem zaznajomionym z różnymi rodzajami literatury. Jeśli dziecko zna określony schemat językowy, łatwiej jest mu przewidywać w trakcie czytania, dzięki czemu umiejętność rozumienia tekstu znacząco wzrasta. Dlatego staraj się dostarczać dziecku napisane w zróżnicowanych stylach językowych.
Uwaga końcowa dla wydawnictw
Być może ten wpis zostanie przeczytany przez jakiegoś wydawcę, dlatego chciałbym się podzielić swoimi uwagami, dotyczącymi budowy książek. Niestety wiele książek dla dzieci nosi dla mnie znamiona wad fabrycznych, wśród których najgorsze są:
– Nieczytelny druk
W trakcie swojej czytelniczej kariery trafiłem na naprawdę wiele pozycji, w których ciemna czcionka była lokowana na ciemnych obrazkach. Takie książki czyta się naprawdę ciężko, zwłaszcza wieczorem.
– Ostre okładki
Trzymając książkę w pozycji pionowej często odczuwam dyskomfort wbijających się w dłonie „rogów”. Rozumiem, że książki muszą być solidne, ale czy nie da się czegoś zrobić z tymi ostrymi okładkami?
– Książki wagi ciężkiej
Wiadomo, że papier swoje waży, ale może zamiast wydawać pozycji zawierające wiele opowiadań, warto książkę podzielić na części. Trzymanie w dłoniach ważącej 2 kilogramy książki przez godzinę naprawdę nadwyręża nadgarstki.