Czytanie dzieciom książek w języku polskim, jeśli mieszkasz za granicą, przyniesie wam sporo korzyści. Czytanie dzieciom po polsku za granicą to inwestycja w rozwój dziecka i więzi rodzinne.
Badania z psycholingwistyki, psychologii rozwojowej, edukacji i socjolingwistyki pokazują, że kontakt z językiem ojczystym u dzieci jest bardzo ważny. Dowiedz się, dlaczego warto pielęgnować język polski w domu za granicą.
Jak czytanie dzieciom po polsku za granicą wspiera rozwój językowy
Boisz się, że dwujęzyczność zaszkodzi dziecku? Wszystko będzie mu się mieszać i będzie poźniej mówić. Nic podobnego!
Badania pokazują, że dzieci uczące się dwóch języków od małego mówią w tym samym czasie, co dzieci władające jednym językiem. Okres, w którym pociecha zaczyna mówić, jest kwestią indywidualną. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Obserwuję to na przykładzie moich pociech.
Dwujęzyczne maluchy zazwyczaj mieszają ze sobą języki. To naturalny etap. Zaakceptuj go, nie martw się, że coś poszło nie tak. Nie rezygnuj z języka polskiego. To jeden z najtrudniejszych języków do opanowania. Podaruj dziecku cenny zasób. Nigdy nie wiesz, co mu się w życiu przyda. Znam przykłady osób z rodziny mojego męża, które jako dziecko wyjechały do Niemiec. Dzięki temu, że znały język polski, łatwiej jest im budować karierę.
Boisz się, że dwujęzyczność zaszkodzi dziecku? Że wszystko będzie mu się mieszać i później zacznie mówić? Nic podobnego!
Badania pokazują, że dzieci uczące się dwóch języków od małego mówią w tym samym czasie, co dzieci władające jednym językiem. Okres, w którym pociecha zaczyna mówić, jest kwestią indywidualną – każde dziecko rozwija się w swoim tempie.
Dwujęzyczne maluchy zazwyczaj mieszają ze sobą języki. To naturalny etap – zaakceptuj go i nie rezygnuj z języka polskiego. To jeden z najtrudniejszych języków do opanowania, a zarazem cenny zasób.
Przykład: znam osoby z rodziny mojego męża, które jako dziecko wyjechały do Niemiec. Dzięki temu, że znały język polski, łatwiej budują dziś swoją karierę.
Czytanie po polsku za granicą – dlaczego warto?
Czytanie po polsku zapewnia kontakt z językiem i rozwija kompetencje językowe. Poszerza słownictwo i uczy poprawnych konstrukcji.
Badania wskazują, że rozwijanie pierwszego języka wspiera opanowanie drugiego. Na przykład, w eksperymencie z przedszkolakami dwujęzycznymi rodzice czytali w domu książeczki w ich języku ojczystym (hiszpańskim), a nauczyciele te same historie po angielsku. Wynik? Dzieci zaczęły mówić po angielsku więcej i w bardziej złożony sposób.
Bogaty język ojczysty nie przeszkadza, ułatwia rozwój drugiego języka. Zauważono też zależność, że im lepiej dziecko mówi po polsku, tym lepiej radzi sobie z angielskim (lub innym językiem, z którym ma styczność. Dzięki solidnym podstawom z języka polskiego maluch uczy się szybciej nowych słówek i gramatyki w drugim języku.
Jeśli w domu czytacie i rozmawiacie po polsku, a dziecko kontynuuje naukę w szkole w innym języku, staje się bieglejsze w obu niż jego rówieśnicy. Dwujęzyczne dzieci osiągają lepsze wyniki w nauce czytania i pisania w języku, którym posługują się w szkole. Nowojorski polityk Joseph Lentol podkreśla, dzieci polonijne uczestniczące w programach dwujęzycznej edukacji mówią po angielsku lepiej niż jednojęzyczni rówieśnicy.
Należysz do Polonii? – Sięgaj po książki dla dzieci po polsku! Wzbogacenie rozwoju poznawczego
Kontakt z językiem polskim dla polonijnych dzieci to trening dla mózgu. Dzieci biegle władające dwoma językami, lepiej myślą abstrakcyjnie, mają lepszą pamięć oraz koncentrację. Maluch przełączający się między polskim a np. angielskim ćwiczy umiejętność skupiania uwagi i szybkiego przełączania się między różnymi zadaniami. Badania nad aktywnością mózgu pokazują, że osoby dwujęzyczne efektywniej filtrują informacje i szybciej dostrzegają zmiany w otoczeniu.
W jednym z eksperymentów dorośli, którzy od niemowlęctwa wyrastali w środowisku polsko-angielskim, szybciej przenosili uwagę między bodźcami wizualnymi niż ci, którzy drugiego języka nauczyli się później. Dwujęzyczny mózg jest bardziej giętki i „przećwiczony” w radzeniu sobie z wieloma bodźcami. To efekt stałego funkcjonowania w dwóch kodach językowych jednocześnie.
W praktyce przekłada się to na lepsze wyniki w rozwiązywaniu problemów, kreatywność i wielozadaniowość. Dzieci dwujęzyczne częściej wykazują się twórczym podejściem, bo umieją patrzeć na zagadnienia z różnych perspektyw (każdy język to nieco inny sposób myślenia). Mają też przewagę w zadaniach matematycznych i logicznych.
Dwujęzyczność ma moc – czytaj po polsku za granicą
Psychologowie stwierdzili, że płynne mówienie w dwóch językach zwiększa tzw. funkcje wykonawcze mózgu (odpowiedzialne za planowanie, uwagę, pamięć roboczą). Skany mózgów wykazały, że dwujęzyczni mają nieco większe niektóre struktury mózgowe (np. ciało modzelowate, które łączy półkule) w porównaniu z jednojęzycznymi.
Jeśli polski zostanie zaniedbany, dwujęzyczność stanie się powierzchowna. Dziecko straci część atutów (np. może nie wykorzystywać całej „mocy obliczeniowej” mózgu dostępnej przy płynnym przełączaniu się między językami). Systematyczne czytanie po polsku, rozmawianie i zabawa w tym języku są ważne. Pozwalają utrzymać polski na wysokim poziomie, co w efekcie przekłada się na lepszą sprawność intelektualną i wyniki w szkole.
Tożsamość kulturowa i duma z korzeni
Język to nośnik kultury. Czytając dziecku polskie baśnie, wierszyki Brzechwy czy opowieści o Polsce, przekazujesz mu dziedzictwo kulturowe. Dla malucha wychowującego się za granicą taka lektura to okno na świat jego przodków. W ten sposób może poczuć więź z krajem rodziców. Znajomość języka polskiego daje możliwość głębszego poznania historii, tradycji i wartości. Dziecko wychowane na polskich książkach będzie rozumiało, kim jest Smok Wawelski, dlaczego dzielimy się opłatkiem, albo co to znaczy „Lech, Czech i Rus”.
Z psychologicznego punktu widzenia, ojczysty język jest istotny dla poczucia tożsamości dziecka. Eksperci z Intercultural Development Research Association podkreślają, że podtrzymywanie pierwszego języka pomaga młodemu człowiekowi docenić własną kulturę i dziedzictwo, budując pozytywną samoocenę.
Jeśli rodzice rezygnują z polskiego, istnieje ryzyko, że dziecko poczuje się oderwane od swoich korzeni. Może mieć małe pojęcie o tym, skąd pochodzi jego rodzina, albo wstydzić się bycia innym. Zachowując język polski w domu, dajesz mu powód do dumy. Pokazujesz, że język mamy i taty jest równie ważny jak język otoczenia.
Podsumowanie: Dlaczego warto czytać dzieciom książki po polsku za granicą?
Czytanie polskich książek dla dzieci za granicą:
- rozwija mowę i słownictwo,
- poprawia sprawność umysłową,
- buduje tożsamość i silne więzi rodzinne,
- daje lepsze perspektywy na przyszłość.
Pamiętaj
Dwujęzyczność ułatwia patrzenie na świat z różnych perspektyw.
Jeśli mieszkasz poza Polską, sięgaj po książki po polsku dla dzieci każdego dnia – bajki, wiersze, opowieści. To prosty rytuał, który otworzy przed twoim dzieckiem drzwi do bycia obywatelem świata.
Źródła i dodatkowe materiały:
- The Importance of Maintaining a Native Language – University of Pittsburgh, Forbes5
- Czy dwujęzyczność opóźnia rozwój mowy? Fakty i mity – Polonijka
- Bilingual children have lifelong benefits – CORDIS EU Research
- Korzyści z dwujęzyczności – Kurier Plus
- Native language and identity – Forbes5 Research Article
- Benefits of Reading to Children – Bilinguistics
